Het is uiteraard allesbehalve evident om zo ver vooruit te kijken in een wereld die barst van de geopolitieke spanningen. Het is moeilijk om in te schatten hoe de conflicten in het Midden-Oosten en Oekraïne verder zullen evolueren. Geopolitieke spanningen leiden onvermijdelijk tot volatiliteit en nervositeit op de financiële markten.

De aanval van Hamas op 7 oktober veroorzaakte een kettingreactie die niet alleen het geopolitieke evenwicht beïnvloedde, maar ook risico’s vormt voor de stabiliteit van de oliemarkten. Er moet echter worden benadrukt dat een vergelijking met de oliecrisis in de jaren zeventig absoluut niet op zijn plaats is. Daags voor de terreurdaad van Hamas noteerde de wereldwijde olieprijs (Brent Oil) aan een koers van 84,58 $. Op vandaag staat deze bijna 10% lager, met een koers van om en bij de 77 $. Een vertragende economie en een steeds minder wordende afhankelijkheid van het zwarte goud, zijn hierbij de belangrijkste verklaringen.

Sinds vorig jaar voeren de centrale banken een nooit geziene reeks van renteverhogingen door. Met succes zo blijkt nu, want de eerste ronde in de inflatiestrijd lijkt gewonnen. De inflatie binnen Europa daalde sinds zijn hoogste niveau in oktober 2022, van 10,6% naar 2,9%. In de Verenigde Staten zien we eenzelfde beweging, met een krimp van de inflatie van 9,1% (juni 2022) naar 3,2%. De directe oorzaken van de prijsstijgingen - de sterke hervatting van de consumptie na de covidcrisis, de bevoorradings -en logistieke problemen en de stijging van de grondstoffenprijzen door de oorlog in Oekraïne – lijken dan ook verteerd.

De tweede ronde winnen wordt echter moeilijker. Het streefcijfer van 2% inflatie zal waarschijnlijk niet vóór 2025 worden bereikt. De geschiedenis leert ons immers dat de strijd tegen de inflatie lang en frustrerend is wanneer ze zich eenmaal over de volledige economie heeft verspreid. Inflatie is zoals tandpasta, dat duw je niet zomaar even terug in de tube.

De neveneffecten, die afgelopen jaar werden gecreëerd door de enorme inflatie-opstoot, zijn immers heel hardnekkig. Ten aanzien van 1 jaar geleden zijn de prijzen van voedsel opnieuw met 7,10% gestegen! Van de 12 componenten die in rekening worden genomen voor de berekening van het Europese inflatiecijfer noteren enkel de energie- en telecomprijzen lager. Het is de forse terugval van de wereldwijde energieprijzen die ervoor zorgt dat de algemene inflatie naar beneden komt. Onder de motorkap is het verhaal minder rooskleurig. De gevreesde loon/prijsspiraal is nog niet doorbroken. Gemiddeld genomen stijgen de lonen binnen de eurozone nog steeds met 4,6%.

In Amerika ervaren de werkgevers ook een stijgende loondruk. Denk maar aan de wekenlange stakingen in de auto-industrie, die werden afgesloten met een loonstijging van 25%. Ook op middellange en lange termijn spelen een aantal factoren mee. De deglobalisering, vergrijzing en energietransitie vormen structurele uitdagingen. De voedingsbodem van inflatie is nu eenmaal … stijgende kosten.

Aanvankelijk hadden de centrale banken de inflatiestrijd onderschat. Vervolgens moesten ze zeer krachtdadig ingrijpen: de kortetermijnrente werd in zeventien maanden met 500 basispunten verhoogd, wat ongezien is in de ontwikkelde landen. Uit de jongste verklaringen van de centrale banken kunnen we afleiden dat de cyclus van renteverhogingen op zijn laatste benen loopt. De eerste daling wordt echter ten vroegste in de lente van 2024 verwacht. Afgelopen maand herhaalde ECB voorzitter Christine Lagarde namelijk nog maar eens haar mantra “Higher for longer”.

De financiële markten hebben dat deze zomer begrepen, en dat leidde tot een nieuwe stijging van de langetermijnrente, wat de waardering van obligaties onder druk zette. Sinds begin 2022 steeg de 10-jaarsrente op Amerikaans staatspapier van 1,6% naar 4,5%. Op 23 oktober noteerde de rente zelfs even boven de 5%. Ook in Duitsland is de rente op staatspapier opgelopen tot 2,5%. Tot begin 2022 “betaalde” de Duitse overheid nog een negatieve rente op zijn staatsschuld. China is momenteel de uitzondering op de rentemarkt, met als belangrijkste reden de zwakke consumptie en export. Het land heeft een periode van deflatie (algemene prijsdaling) aangevat, wat de centrale bank ertoe heeft aangezet om de rente te verlagen en zo de economie te stimuleren.

Veel analisten zijn verbaasd over de veerkracht van de economie tot dusver. In een laatste rapport geeft het IMF dat ook toe: "Achteraf bekeken was de veerkracht opmerkelijk. Ondanks de aan de oorlog toe te schrijven problemen op de voedsel- en energiemarkten en de ongeziene wereldwijde monetaire verstrakking om de inflatie te bestrijden, vertraagt de wereldeconomie wel, maar komt ze niet tot stilstand."

De wereldwijde groei zou 3% moeten bedragen in 2023 en 2,6% in 2024. Nog steeds groei dus, maar wel onder het historische gemiddelde. Azië draagt voor 2/3e bij aan die groei, hoewel dat werelddeel fors gas moet terugnemen door de vertraging in China. De verwachting was namelijk dat China krachtig zou opveren na de afschaffing van de covidbeperkingen. Dat gebeurde niet. De Chinese vastgoedsector staat onder druk en ook de export vanuit China krimpt fors (-6,2% in september 2023). Door de recente stimuleringsmaatregelen van de Chinese regering zou het land echter een groei moeten kunnen neerzetten van om en bij de 5%, gedragen door interne consumptie.

Binnen Europa likt de Duitse industrie zijn wonden. De Duitse economie is sterk op China gericht en lijdt onder de groeivertraging van China. Die situatie wordt nog versterkt door de oorlog in Oekraïne, die ervoor zorgt dat Duitsland niet meer over goedkope Russische energie beschikt en moet overschakelen op duurdere energiebronnen, waaronder Amerikaans schaliegas. Zo moet de Duitse industrie een negatieve groei slikken van -5% in 2022 en -1% in 2023.

De economische toekomst van Europa is er sowieso geen van rozengeur en maneschijn. We scoren dan wel sterk op het vlak van toerisme (2/3e van de toeristen wereldwijd kiezen Europa als vakantiebestemming) en luxeartikelen. Daartegenover staat een systematische achteruitgang van onze industrie en de zeer geringe aanwezigheid in de technologiesector, gedomineerd door de Verenigde Staten, China en India. Hierdoor wordt Europa op het wereldtoneel steeds meer buitenspel gezet. In 2008 hadden de eurozone en de Verenigde Staten dezelfde economische omvang (bbp van respectievelijk 14.200 en 14.800 miljard dollar). In 2022 bleef het bbp van de eurozone rond de 14.200 miljard dollar schommelen, terwijl dat van de Verenigde Staten bijna verdubbelde! Voor 2023 verwacht het IMF een economische groei van 2,3% in Amerika tegenover 0,5% in de eurozone. Welvaart is geen verworven recht, het is een werkwoord! Alleen dringt dat besef nog niet bij iedereen door, zo lijkt het wel.

Sinds de start van het vierde kwartaal (01.10.2023 t.e.m. 15.11.2023) kleuren de wereldwijde aandelenmarkten overwegend rood. Vooral de negatieve dollarkoers ten aanzien van de euro (- 6,6%) weegt zwaar door op de rendementen. Negatieve uitschieter is de MSCI World Energy (-6,3%). De Nasdaq 100 blinkt dan weer uit aan positieve zijde. Ondanks de druk op de dollarkoers noteert deze nog steeds positief met een rendement van 2,94%. Opnieuw waren de techreuzen aan het feest. De afgelopen 6 weken stegen, in dollar gemeten, Apple (+8,21%), Microsoft (+14,88%), Amazon (+10,61%) en Nvidia (+9,17%). Tussen 12 oktober 2020 en 12 oktober 2023 waren de ‘Magnificent 7’ (*) goed voor 45% (!) van het totale rendement van de wereldwijde aandelenmarkt (MSCI ACWI net euro). De Connect Dynamic Portfolio steeg met 0,97% over de afgelopen 6 weken. Sinds begin dit jaar bedraagt de groei van de portefeuille 2,38%.

De obligatiemarkten gaan nog steeds gebukt onder de stijgende rentevoeten. Zo stijgt de tienjarige rente op staatspapieren van 3,9% naar 4,7% in de Verenigde Staten, en van 2,6% naar 2,7% in Duitsland. De eurozone kampt bovendien met toenemende rendementsverschillen ('spreads') tussen tienjarige obligaties van landen met een klein begrotingstekort en landen met een groot begrotingstekort. Zo dient de Italiaanse overheid op dit moment bijna 2% extra te betalen, ten aanzien van Duitsland, om zijn overheidsschulden te herfinancieren. Het rendement van de Connect Fundamental Portfolio steeg met 0,88%. De looptijden van de obligaties binnen de portfolio blijven op dit moment overwegend kort, met een gemiddelde ‘duration’ van +/- 1 jaar.

(*) De Magnificent Seven (Apple, Alphabet, Microsoft, Amazon, Tesla, Nvidia, Meta) zijn de drijvende kracht achter de koersstijgingen dit jaar geweest. Ze drukken vanwege hun grootte (beurskapitalisatie) een zware stempel op de wereldindex.

Zoals we recent nog aanhaalden tijdens onze webinar, zijn er vele gelijkenissen tussen beleggen en zeilen. U kan veel boeken lezen over zeilen, over technieken die het maximale uit uw schip halen. Maar het allernuttigste boek om te lezen is misschien wel ‘total loss’. Een boek over 45 rampverhalen van zeiljachten die op zee zijn vergaan. Het beschrijft de fouten die u als zeiler best zelf niet maakt. Met andere woorden, hoe u risico’s kan beperken.

Een uitgewerkt financieel plan vertrekt steeds vanuit een veiligheidsmarge. Dit is de enige manier om veilig de weg te vinden in een wereld die gekenmerkt wordt door kansen en niet door zekerheden. Kansen worden omgezet in quasi zekerheden als u kijkt vanuit een lange termijn horizon. Laat de tijd zijn werk doen en hou voldoende cash achter de hand om minder goede periodes op de beurs uit te zingen. Periodes van paniek en euforie beslaan slechts een korte periode in de carrière van een belegger, maar de beslissingen die u dan neemt, bepalen wel het finale rendement op uw portefeuille.

Italianen hebben daar een prachtig spreekwoord voor: “chi va piano va sano e va lontano”. Of liever: wie langzaam gaat, gaat gezond en lang.

Dit artikel is uitsluitend bedoeld voor informatieve doeleinden en mag geenszins gezien worden als juridisch, fiscaal of beleggingsadvies.
Het vormt geen contractueel element, noch een voorstel of stimulans om te investeren. De gegevens in dit artikel zijn niet contractueel noch gecertificeerd door een auditor. Connect BV kan niet aansprakelijk gesteld worden voor de inhoud van deze pagina, noch voor beslissingen die eventueel op basis van deze informatie genomen worden. De informatie op deze internetpagina mag niet gedupliceerd noch verspreid worden zonder voorafgaandelijke toestemming van Connect BV.